Yurt dışına seyahat eden/edecek insanların en çok aklına takılan sorulardan birisini ele almak istiyorum. “Yurt dışında vergi iadeli alışveriş nasıl yapılır?”
Günümüzde artık yurt dışına çıkma sebebi haline gelen vergi iadeli yurt dışı alışverişi nedir ve nasıl yapılır kendi deneyimlerim üzerinden biraz bunlardan bahsedeceğim.
Yurt dışında vergi iadeli alışveriş nedir?
Dünyadaki birçok ülkenin, satılan mallar ve hizmetler için belirlediği belirli vergi oranları var. O ülkede oturum sağlayan kişiler, alınan hizmet/mal karşılığı devletin belirlemiş olduğu vergiyi de ödemekle yükümlü. Bu vergi İngilizce’de value added tax (VAT) olarak geçiyor. Türkiye’de ise biz katma değer vergisi (KDV) olarak biliyoruz. Türkiye’de bu oran %1, %10 ve %20 olarak satılan mala/hizmete göre değişiklik gösteriyor.
Alışveriş yapılan ülkede yaşamayan veya ikamet etmeyen kişiler ise, bu vergiyi ödemekle yükümlü değiller. Bu sebeple, ülkeden çıkış yapacakları zaman o ülkede ikamet etmediklerini bildirerek bu vergi miktarını geri temin edebiliyorlar. Buna da vergi iadeli alışveriş, yaygın kullanılan İngilizce ifadeyle “tax free” (vergisiz) alışveriş diyoruz.
Yurt dışında vergi oranları nedir?
Yukarıdaki paragrafta bahsettiğim gibi, vergi oranları ülkeden ülkeye değişiyor. Seyahat edeceğiniz ülkeye gitmeden önce, vergi oranlarını incelemenizi tavsiye ederim. Ben dünya genelindeki ülkelerin ve Avrupa ülkelerinin VAT oranlarını bulabileceğiniz linkleri sizin için ekledim. Bu linklerde, vergi oranları yıllık olarak güncel tutuluyor. Eğer gideceğiniz ülkedeki VAT oranlarını bu linkte bulamadıysanız, arama motoruna “(ülke adı) VAT oranları” veya “(İngilizce ülke adı) VAT rates” yazmanız cevabı bulmak için yeterli olacaktır.
Bir ülke için karşınıza standart VAT ve indirimli VAT olmak üzere iki farklı vergi oranı çıkabilir ve alacağınız ürünlerin hangi vergi dilimine girdiğini merak edebilirsiniz. Eğer elektronik, giysi, kozmetik gibi ürünler alacaksanız bunların genellikle standart VAT dilimine yani yüksek olan dilime dâhil olduğunu belirtmeliyim. Yine de hangi ürünlerin hangi vergi dilimine girdiğini merak ederseniz, ülke bazında vergi dilimlerini internette kolaylıkla bulabilirsiniz. Avrupa ülkeleri için İngilizce rehberleri iletiyorum. İlgili ülkeye tıkladığınızda detaylıca süreç anlatılıyor.
Ürünün vergisiz fiyatı nasıl hesaplanır?
Yurt dışında mağazada gördüğünüz ürünlerin satış fiyatı genelde vergili fiyatıdır. Ürünün vergisiz fiyatını hesaplayan uygulamalar internette mevcut. Ben yine de geleneksel bakkal hesabı ile ürünün vergisiz fiyatını hesaplamayı size aşağıda göstermek isterim.
%24 vergi oranına sahip 500 € satış fiyatına sahip bir ürün için örnek:
Yukarıda belirttiğim örnek üzerinden gidersek eğer, mağazada 500 €’ya satılan bir ürünün vergisiz fiyatı 403.23 €. Yani, siz ürünü alırken aslında 96.77 € vergi ödüyorsunuz. Sonrasında, ülkeyi terk ederken bu vergi size iade ediliyor. Alışveriş yaptığınız yerin çalıştığı aracı kurumlar, vergi iadesi sırasında yüksek kesintiler yapabiliyor. Bu da verginin tamamını iade alamamanız anlamına geliyor. Bunu da belirtmekte fayda var. Yazımın devamında bu konudan detaylıca bahsettim.
Yurt dışında vergi iadeli alışveriş yapma süreci ve dikkat edilmesi gereken noktalar neler?
Alışveriş yaparken pasaportunuz mutlaka yanınızda olmalı.
Alışveriş yapacağınız mağazanın tax free (vergi iadeli) alışveriş imkânı sunup sunmadığını girerken teyit edin.
Bazı eski mağazalar bu imkânı sağlamayabilir. Bu hizmeti sağlayan mağazaların kapısında genelde “tax free” ibaresi yazar.
Vergi iadesi almak için ülkenin belirlemiş olduğu minimum harcama limitine dikkat edin.
Vergi iadesi alacaksanız, minimum limitin üstünde harcama yaptığınızdan emin olun. Bu limitin altında harcama yaptığınız zaman vergi iadesi alamazsınız. Örneğin minimum harcama limiti Almanya ve Yunanistan için 50 € iken, İtalya için 70 €’dur. Bu belirttiğim sayılar, vergili fiyat içindir. Örnek olarak, Yunanistan’da 45 € veya İtalya’da 68 €’luk bir alışveriş için vergi iadesi alamazsınız (üzülmeyin, zaten bu meblağda alacağınız vergi miktarı için uğraştığınıza değmeyecektir.)
Ödeme metodunun vergi iadeli alışveriş için önemli olup olmadığını sorun.
Yunanistan’da yapacağım bir elektronik alışverişi için (mağaza adı: Plaisio) 500 € üzeri alışverişlerde sadece kredi kartına vergi iadesi yapabileceklerini, nakit ödeme için vergi iadesi yapamayacaklarını belirtmişlerdi. Alışveriş yapacağınız yerin, vergi iadeli alışveriş için yapacağınız ödeme metoduna uygun olduğundan emin olun.
Alışverişinizi yaptıktan sonra vergi iadesi için gerekli belgeyi aldığınızdan emin olun.
Alışverişi yaptıktan sonra sizden pasaport bilgilerinizi isteyecekler. Bu bilgiler doğrultusunda, faturadan ayrı olarak size vergi iadesi almak için ayrı bir belge verecekler. Verilen belgeleri, ülkeden ayrılana kadar yanınızda saklayın, ihtiyacınız olabilir. Havaalanından çıkarken vergi iadesi için yaptığım farklı prosedürleri yazının devamında anlattım.
İadenizi havaalanından alacaksanız mutlaka erken gidin. Bazen gümrük önünde ve vergi iade alma kısmında uzun sıralar olabiliyor.
Alışveriş Sonrası Vergi İade Süreci
Bundan sonra sürecin işleyişi alışveriş yaptığınız yere ve ülkeye göre biraz değişiyor. Başıma gelen bazı senaryoları sizler için aşağıda derledim. Açıkçası her ülke ve yer için bu senaryonun değişmesi zorlayıcı ve belirsiz bir durum yaratıyor. Fakat gerçek böyle olduğu için sizin önden farklı senaryolara hazırlıklı olmanızda fayda var.
İlk senaryo
İlk senaryodaki işleyiş, havaalanında gümrük ofisinde vergi iade belgesini damgalatarak vergi iadesi almak.
Tax free belgenizi aldıktan sonra dönüş için havaalanına geldiğiniz zaman, gümrük kısmını bulup size verilen tax free belgesini damgalatıyorsunuz. Belge gümrük tarafından onaylanmış oluyor ve vergi iadenizi almaya hazır hale geliyorsunuz. Ardından pasaport kontrolünden geçtikten sonra (tabii bagajınız varsa vermeyi ve check-in yapmayı unutmayın.) ilgili aracı firmanın bankosuna giderek buradan nakit veya kredi kartınıza iade alabiliyorsunuz. Kredi kartıyla yaptığınız alışveriş için nakit iade veya nakit alışveriş için kredi kartına iade yapılıyor mu emin değilim.
Ben, gümrükte damga sırası için kısa bir süre beklesem de ardından nakit para iadesini almak için uzun bir süre sıra bekledim. Üstelik verginizi nakit olarak iade alacağınız zaman, birkaç euro değerinde kesinti yapıyorlar. Kredi kartı ile ödeme yaptığınız senaryoda ise, sıra beklemeden damgalı belgeyi zarfa koyarak bankonun yanındaki posta kutusuna atmanız yeterli oluyor. Üstelik iadeniz ekstra kesintiye de uğramamış oluyor.
Bu senaryoda, vergi iadesi alacaksanız havaalanına erken gitmenizde fayda var.
Aracı firmaların vergi iadesinden ne kadar yüksek kesintiler yaptıklarını da belirtmeliyim. 526 €’luk bir alışverişin vergisi Yunanistan’da 101.8 € (%24) fakat benim aracı firmadan geri aldığım vergi miktarı 63 €. Yani %40 gibi bir kesintiden bahsediyorum. Ayrıca, iadeyi nakit aldığım için de 6 € ek kesinti yapıldı ve elime 57 € geçti. Bu sebeple, aracı firmalarla çalışmayan bir mağaza bulursanız orayı tercih edebilirsiniz. Fakat, aracı olmadan sürecin nasıl işlediği ile ilgili mağazadan doğru bir şekilde bilgi almak lazım. Genelde gümrükte belgenizi damgalattıktan sonra belgeyi taratıp firmanın belirtmiş olduğu e-posta adresine banka hesabı bilgilerinizle birlikte iletiyorsunuz. Verginizi size kesintisiz bir şekilde yatırıyorlar. Umarım bu senaryoyu da bir gün yaşarım.
Yunanistan’da bulunan elektronik mağazası Plaisio, eskiden aracı olmadan çalışıyordu. Fakat, son zamanlarda oradan alışveriş yapan insanlardan aldığım bilgiye göre onlar da aracı ile çalışmaya başlamış. Ben istediğim ürün orada olmadığı için diğer bir elektronik mağazası olan Kotsovolos’tan alışverişimi yaptım. Public de başka bir alternatif olarak aklınızda bulunsun. Plaisio ve Public, elektronik dışında başka ürünler de satıyor. Yeri gelmişken bu önerileri de buraya eklemiş olayım. #reklam
Almayı düşündüğünüz ürünlerin gideceğiniz ülkedeki fiyatlarını önceden internette araştırabilir ve vergi oranını düşerek yaşadığınız ülkedeki fiyatlarla kıyaslama yapabilirsiniz.
İkinci Senaryo
İkinci senaryodaki işleyiş, havaalanında bankodan yurt dışı çıkışını onaylayarak kredi kartına iade almak.
Yaşadığım ikinci senaryoyu İtalya’da kredi kartıyla yaptığım telefon alışverişi ve Belgrad’da yaptığım kıyafet alışverişi sonrasında yaşadım. Bu sefer aracı firmanın uygulamasını indirip üye oldum. Bu uygulamadan, yaptığınız alışverişi ve ödediğiniz parayı görebiliyorsunuz.
Roma ve Belgrad Havaalanı’na gittiğim zaman, pasaporttan geçmeden önce ilgili firmanın bankosuna giderek ülkeden çıkışımı bu sefer elektronik olarak kendim onayladım. Ardından telefonda uygulamaya kredi kartı bilgilerimi girdim. Birkaç gün içerisinde kredi kartıma iade yapıldı. Süreç oldukça kolaydı, kimseyle iletişim kurmama bile gerek kalmadı. Hatta Yunanistan’da kullandığım aracı firmayla aynı firma olduğu için yaptığım eski alışverişi de uygulamada gördüm. Şu an bile uygulamaya girerek eski harcamalarımı görebiliyorum.
Hangi senaryonun geçerli olduğunu nasıl öğrenebiliriz?
Tüm bu süreci nasıl öğrenip de yaptın derseniz, çok haklı bir soru sormuş olursunuz. Genelde alışveriş yaptığınız yerde tax free belgesi almak istediğinizi söyledikten sonra size süreci anlatıyorlar veya bazen aracı firmanın tüm süreci anlatan broşürlerini size veriyorlar. Bu broşürlerde Türkçe bile olabiliyor. Ben hem mağazadaki satış danışmanlarından hem de verdikleri broşürlerden faydalandım.
Diyelim size broşür vermediler veya ne yapmanız gerektiğini mağazada anlatmadılar ve siz ne yapacağınızı bilemiyorsunuz. Bu durumda, aracı firmanın şehirde bulunan bir ofisine giderek bilgi alabilirsiniz. Yeter ki mağazadan tax free alışveriş yapmak için gereken belgeyi almış olun.
İtalya’daki alışverişimin hesabını dökmek gerekirse, İtalya’daki VAT oranı %22 olduğu için 1109 €’luk alışverişimin 200 €’su vergiydi. Aracı firmanın kesintisinden sonra bana yatan miktar ise 131 € oldu. İlk alışverişimdeki yaklaşık %40’lık kesintiden sonra bu sefer yaklaşık %35’lik bir vergi iade kesintisi yaşadım.
Reklam olmaması adına yazı boyunca bahsettiğim aracı firmanın adını belirtmedim ama çoğu ülkede yaygın olarak çalışılan bir firma olduğunu söylemeliyim.
Kapatmadan önce, yurt dışından Türkiye’ye getirdiğiniz kişisel ürünlerin limitlerinden de bahsetmekte fayda var. Kaçak satışı önlemek adına, ülkeye soktuğunuz tüketim ürünlerinin sayısında belirli limitler var. Ticaret Bakanlığı’nın sitesinde yer alan, limitler ve konu hakkında birçok başka bilginin paylaşıldığı yazıyı da buraya ekliyorum.
Kapanış
Özetlemek gerekirse, yurt dışında vergi iadeli alışveriş yapmak kolay ve avantajlı bir iş. Çeşitli sebeplerden dolayı Türkiye’deki fiyatların yüksekliğini göz önünde bulundurduğumuzda, yurt dışından alışveriş yapıp üstüne vergi iadesi (ne kadar kesinti olsa da) almak ekonomik anlamda oldukça kazançlı bir durum.
Ben kendi yaşadığım deneyimlerden yola çıkarak, konu ile alakalı dikkat etmeniz gereken hususları sıraladım. Alışveriş sırasında pasaportunuzun yanınızda olması önemli. Başka ülkelerde, şehirlerde vergi iadeli alışveriş yaptıkça bu yazıyı da güncelleyeceğim.
Umarım bu yazı sizin için faydalı olmuştur. Siz de bu konu hakkındaki tecrübelerinizi yazmak ve başka sorularınız varsa sormak için yorum yazabilirsiniz.
Ayrıca, bize ulaşmak isterseniz e-posta yazabilir, LinkedIn veya Instagram’dan mesaj atabilirsiniz. Sosyal medya hesaplarımızı takip etmeyi unutmayın! Eğer sizin de yazıda bahsettiğim yerlere gitme planınız varsa, Roma seyahati için yazdığım Roma Gezi Rehberi’ne veya Atina seyahati için yazdığım Atina Gezi Rehberi’ne de göz atmanızı öneririm. Atina’nın lezzet ve gezi işlerini birbirinden ayırdım. Siz de benim gibi şikemperverseniz, ayrı olarak Atina Yeme İçme Rehberi’ne de bakmanızı öneririm. Roma’nın lezzetleri ise gezi rehberinin içinde. Keyifli okumalar!
